کتاب<a href=”https://arghamnegargroup.com/%d8%b1%d8%a7%d9%87%da%a9%d8%a7%d8%b1-%d9%81%d8%b1%d9%88%d8%b4%da%af%d8%a7%d9%87-%d9%81%d8%b1%d8%a7%d9%86%da%86%d8%a7%db%8c%d8%b2/”> قراردادهای فرانچایز</a> نوشته دکتر میرشهبیز شافع اثری ارزشمند است که به ضرورت قانونگذاری در حوزه فرانچایز، بررسی قراردادهای تجاری از منظر یک حقوقدان تجاری و پیاده سازی مدل تجاری فرانچایز توسط فعالان تجاری می پردازد.
دوره پس از خاتمه جنگ دوم جهانی، دوره‌ای است که افراد در سطوح مختلف مجذوب اندازه و ابعاد سازمان ها گردیدند.
این نگاه که بسیاری از کشورها را در بر می گرفت، شاهد آن بود که برنامه‌ریزان دولتی، شرکت های بزرگ و دولتمردان به طراحی آن دسته از استراتژی اقتصادی روی آوردند که بر پایه این تئوری استوار بود که ابعاد بزرگ سازمان به ایجاد کارایی و ثروت منتهی می گردد.
اما به تدریج از اواخر دهه ۱۹۶۰ این نگاه دستخوش تغییر شد و دولتمردان متوجه گردیدند که فعالین تجاری پدیده ای رو به اضمحلال نبوده، همچنان به رشد و گسترش خود ادامه داده و به رشد اقتصادی کمک شایان توجهی می کنند. در این میان فرانچایز، یکی از بهترین ابزارهای رشد اقتصادی را فراهم می‌کند، چرا که بین فعالیت تجاری خرد و ابعاد بزرگ سازمان‌ها پیوند زده و با این ویژگی منحصر به فرد، به تدریج در بسیاری از کشورها تبدیل به موتور محرکه اقتصاد گردیده است. حمایت برخی دولتها از فرانچایز تا جایی است که در پاره‌ای از کشورهای جنوب شرقی آسیا از قبیل مالزی و سنگاپور، دولتها به صراحت از طریق راه برخی مشوق ها، رشد و گسترش فرانچایز را تشویق می نماید چرا که از دید این دولتها، فرانچایز سازکاری عالی جهت آموزش، تعلیم و مساعدت جهت راه اندازی و فعالیت تجاری محسوب می شود.
برخلاف نقشی که این مدل فعالیت تجارتی در سایر کشورها ایفا می‌کند، استفاده از آن در ایران چندان شناخته شده نیست. بسیاری از فعالین تجارتی با جنبه های پیچیده آن آشنا نبوده، نحوه به کارگیری آن و پرداختن به چالش‌های ناشی از راه اندازی و اداره مدل تجارتی را نمی‌شناسند. هرچند قانونگذار در لایحه قانون تجارت، در بخش قراردادهای تجاری مدل قراردادی را مورد توجه قرار داده، اما با کمال تأسف سالهاست که در سطح لایحه باقی مانده و هنوز نیز دورنمایی تبدیل به قانون شدن آن وجود ندارد. مقالاتی که به زبان فارسی در خصوص فرانچایز نگاشته شده نیز عمدتاً با نگاهی سنتی، در مقام مقایسه قرارداد فرانچایز مفاهیم سنتی حقوق قراردادها برآمده و آن را از منظر قرارداد تابع قواعد عمومی حقوق مدنی مورد مطالعه قرار داده است تا یک قرارداد تجاری پیچیده.
<h2>با توجه به اهمیت این مدل فعالیت، مطالعه قرارداد فرانچایز از سه منظر متفاوت در این مقطع زمانی ضروری به نظر می رسد.</h2>
الف) ضرورت قانون گذاری در حوزه فرانچایز: 1- چالش به روز رسانی قواعد حقوقی2- اهمیت قراردادهای تجاری
3- تئوری حقوق قراردادهای تجاری
ب) توانایی بررسی و تدوین قراردادهای تجاری از منظر حقوق دان تجاری: 1-کارکرد و جایگاه حقوقدانان تجاری
2- مهارت‌های ضروری حقوق تجاری3- ضرورت تغییر رویکرد دانشکده های حقوق
ج) پیاده سازی مدل تجاری فرانچایز توسط فعالان تجاری
در ادامه نویسنده در این کتاب به جایگاه و <a href=”https://arghamnegargroup.com/%d8%b1%d8%a7%d9%87%da%a9%d8%a7%d8%b1-%d9%81%d8%b1%d9%88%d8%b4%da%af%d8%a7%d9%87-%d9%81%d8%b1%d8%a7%d9%86%da%86%d8%a7%db%8c%d8%b2/”>اهمیت فرانچایز</a> در تجارت و توسعه، مفهوم و مبانی، راه اندازی فرانچایز، عضویت در شبکه فرانچایز، تحلیل رابطه صاحب فرانچایز و امتیاز گیرنده، برند و حمایت از مالکیت فکری، انتخاب محل فعالیت تجاری، آموزش، پشتیبانی و استخدام پرسنل، برنامه ریزی فروش و بازاریابی، پیاده سازی استاندارد، مداخله قانونگذار افشای اطلاعات مورد نیاز امتیاز گیرنده، ساختار رابطه حقوقی طرفین، پایان دوره قرارداد فرانچایز: تمدید و خاتمه، خرید و ادغام فرانچایز ها و مدیریت اختلافات می پردازد.
یکی از مهم‌ترین قراردادهایی که در طول قرن بیستم در رشد و گسترش تجارت و به ویژه شتاب گرفتن فعالیت شرکت های چند ملیتی نقش مهمی را ایفا کرده قرارداد فرانچایز می باشد. در این قرارداد صاحب یک تجارت بدون اینکه متحمل هزینه و ریسک زیادی جهت گسترش تجارت خود شود در قالب قرارداد فرانچایز به فرد دیگری اجازه می‌دهد که با علامت و تجربه صاحب فرانچایز کسب و کاری راه اندازی نموده و در برابر برخورداری از تجربه، تخصص و علامت صاحب فرانچایز مبالغی را به صاحب فرانچایز بپردازد. بدین ترتیب، بدون اینکه هزینه مالی قابل توجهی برای صاحب فرانچایز ایجاد شود، او می تواند کسب و کار و در نتیجه درآمد خود را افزایش دهد. در برابر، امتیاز گیرنده نیز می‌تواند با استفاده از شهرت و تخصص و تجربه صاحب فرانچایز و بدون آنکه بخواهد از صفر تجربه کند، مسیر رسیدن به سود در جذب مشتریان خود را طی می کند.
امروزه فرانچایز در ایالات متحده و بسیاری از کشورهای جهان تبدیل به ابزار اصلی جهت توزیع کالا و خدمات شده است. علی رغم این چنین استقبالی که از فرانچایز، در عمل همچنان برای بسیاری، یک مفهوم نسبتاً پیچیده و مبهم باقی مانده است. بخش مهمی از این ابهام ناشی از آن است که فرانچایز واژه ای بسیار گسترده است که دامنه وسیعی از ترتیبات و فعالیت‌های تجاری را در بر می گیرد. در حقیقت بخشی از استقبال گسترده از فرانچایز از آن است که این مدل فعالیت تجارتی می تواند با بکارگیری انعطاف در خصوص دامنه وسیعی از صنایع، محصولات و خدمات بکار گرفته شود و همین انعطاف سبب گردیده تا فرانچایز را به عنوان شیوه یا کانالی جهت توزیع کالاها و خدمات مورد استفاده قرار دهند.
فرانچایز امروزه به عنوان قالبی در جهت انجام فعالیت تجارتی در بیش از ۱۲۰ صنعت مورد استفاده قرار گرفته و دامنه وسیعی از فعالیت های تجارتی از جمله هتلداری، خدمات بهداشتی، کشاورزی، اجاره اتومبیل، خدمات استخدام و اعزام نیروی کار، چمن زنی، رستوران داری و مراکز بدنسازی را در بر می گیرد. در این میان، بیشترین استفاده از این مدل تجارتی در بخش رستوران انجام می پذیرد.
با توجه به موارد ذکر شده ضرورت قانونگذاری در حوزه فرانچایز بیش از پیش احساس می شود که جناب آقای دکتر میر شهبیز شافع در کتاب قراردادهای فرانچایز به خوبی به این مقوله پرداخته است و ارقام نگار اندیشه مطالعه این اثر را به مدیران فروشگاه های زنجیره ای و صاحبان کسب و کارها پیشنهاد می‌کند.
پیشنهاد مطالعه
