فرانچایز
فرانچایز گونه ای از روش های کسب و کار است که طبق آن به یک شرکت این اختیار داده می شود که از مدل کسب و کار و برند یک شرکت دیگر برای مدت زمانی تعریف شده استفاده کند تا از این طریق بتواند محصولات و یا خدماتی را تحت پوشش نام و شهرت آن شرکت به فروش برساند. به شرکتی که صاحب کسب و کار است Franchisor (شرکت هماهنگ کننده یا صاحب کسب و کار) و به شرکت‌هایی که نام تجاری و برند شرکت اصلی را خریداری می‌کنند Franchisee (شرکت تحت پوشش) گفته می‌شود.
فرانچایز برای کسب و کارهای کوچک مستقل شبکه‌ای ارتباطی خلق می کند که طبق آن هریک از این شرکت‌های کوچک تحت یک نام بازرگانی مشترک و یک هویت یکپارچه فعالیت می کنند و همگی از یک متد از پیش تعیین شده که موفقیت آن قبلا توسط شرکت مادر آزمایش شده است، تبعیت می‌کنند. فرانچایز دارای یک سیستم بازاریابی یکپارچه است که هدف اصلی آن ایجاد یک تصویر ذهنی یکپارچه و گسترده درباره فراورده‌ها و یا خدمات یک برند در ذهن مشتری می‌باشد. شرکتی که قرار است محصولات یا خدمات خود را تحت پوشش سیستم فرانچایز گسترش دهد باید محصول یا خدمات فوق العاده‌ای برای ارائه کردن داشته باشد تا فراگیر شدن آن امری منطقی به نظر برسد. همچنین مدل و کار بتواند توسط افراد مختلف در مکان‌های مختلف بارها و بارها تکرار شود.
از دیدگاه شرکتی که صاحب برند اصلی است، سیستم فرانچایز در واقع جایگزینی برای فروشگاه‌های زنجیره‌ای Chain Stores محسوب می شود تا از این طریق ریسک‌های ناشی از سرمایه گذاری در تعدادی شعبه برطرف گردد. صاحبان کسب و کار در این حالت دیگر نگران انرژی و هزینه‌های لازم برای مدیریت شعبه‌های زیرمجموعه خود نیستند و مطمئن خواهند بود هر یک از شرکت‌های تحت پوشش فرانچایز به دلیل وجود انگیزه‌های کافی شخصی برای رشد و پیشرفت کسب و کار تلاش خواهند کرد. از سوی دیگر، برای کسانی که در پی آن هستند به سرعت کسب و کار خود را در سطح ملی و حتی بین المللی گسترش دهند فرانچایز یکی از بهترین سیستم‌های عملکردی است زیرا سرمایه لازم اولیه برای توسعه در کمترین حالت ممکن است و سرعت رشد آن نیز چشمگیر می باشد.
برای شرکت‌های تحت پوشش یا Franchisee ها، پیوستن به یک سیستم فرانچایز مزایای زیر را دارا می‌باشد:
- کاهش ریسک شروع یک کسب و کار نوپا و استفاده از تجربه و دستاوردهای شرکت هماهنگ کننده
- برخوردار بودن از نام و هویت یک برند شناخته شده از همان روز اول
- استفاده از سیستم تعریف شده بازاریابی
- استفاده دائم از نظام آموزشی، مشاوره ای و حمایتی از سوی شرکت صاحب کسب و کار
- کار کردن در یک نظام برد-برد win-win میان صاحب برند و شرکت‌های تحت پوشش
- نتایج قابل پیش بینی تر در کسب و کار و شفاف بودن مدل کاری
- پایین بودن نرخ شکست به دلیل آشنایی کلی مشتریان با نام شرکت مادر و حمایت شرکت مادر از شرکت‌های تحت پوشش
- پایین بودن هزینه‌های تبلیغات و برندینگ به واسطه تبعیت از یک نظام یکپارچه
- فعالیت‌های عملیاتی برنامه ریزی شده
با توجه به توضیحات ارائه شده در مدل های زنجیره ای، شیوه همکاری با فروشگاه های وابسته به یک برند یا شرکت از نظر مالی و حسابداری به دو دسته تقسیم می‌گردد:
فروشگاه با مالکیت شرکت:
در این حالت فروشگاه جزئی از شرکت محسوب شده، کالاها پس از خرید از تامین کننده به انبار آنها انتقال یافته و به صورت امانی در اختیار مسئول فروشگاه قرار گرفته و بفروش می رسند که اصطلاحا در علم حسابداری به طرفین این معامله آمر و حق العمل کار اطلاق می گردد. همچنین تمامی موارد مربوط به اضافات و کسورات کالاها به طور مستقیم در مباحث مالی طرفین تاثیرگذار است.
فروشگاه های فرانچایز:
در این حالت با توجه به توضیحات فوق، مالکیت فروشگاه در اختیار شرکت نبوده ولی کالاها، نحوه چیدمان، نوع ارائه خدمت و … تحت کنترل و دستورالعمل های دفتر مرکزی و مالک برند می باشد. لذا کالاها هنگام انتقال به انبار فروشگاه ثبت فاکتور شده و به فروش می‌رسند و فروشگاه به ازای اجناس خریداری شده به دفتر مرکزی بدهکار می گردد. که در این صورت این امکان وجود دارد که شرکت الزام داشته باشد تا از صندوق‌های فروشگاهی یکپارچه استفاده و یا اختیار استفاده از نرم افزار مستقل را به نماینده داده باشد.
ولیکن بدلایل ذکر شده زیر چنانچه نرم افزار صندوق دارای ارتباط یکپارچه با دفتر مرکزی باشد مزایای زیر بدست می آید:
- تعریف اطلاعات پایه. یک بار و در دفتر مرکزی
- کنترل قیمت فروش
- اعمال و کنترل تخفیفات یکپارچه بر اساس برند
- آگاهی از وضعیت موجودی و فروش کالای فروشگاه جهت تامین مناسب و بموقع
- اخذ گزارشات تکمیلی و مقایسه ای در دفتر مرکزی جهت توزیع بهینه کالا
- باشگاه مشتریان یکپارچه
- ارتباط با مشتریان نهایی شرکت (End Customer)
راهکار
انتقال بین شعب؛ خرید و فروش بین شعب، دفتر مرکزی و درون سازمانی؛ تسویه حساب به روش مشارکت در فروش و …
ارقام نگاراندیشه این راهکار را در کنار تمامی راهکارها به صورت منحصر به فرد و به عنوان یک تجربه بهینه (best practice) ارائه می دهد
