تنوع حسابداری و اهداف آن عملاً برای تهیه و مهیا سازی اطلاعات با استفاده از معیارهای اندازهگیری فرآیندهای اقتصادی در طول دورههای مختلف و برای ذینفعان مختلف، متعدد میباشد، بطوریکه بر همین اساس حسابداری مالی به صورت گذشتهنگر و برای تهیه و تنظیم اطلاعات جهت تصمیمگیری کاربران و ذینفعان خارج از سازمان میباشد. این در حالی است که حسابداری مدیریت به مدیریت در ارائه حوزه عملیاتی در استفاده بهینهتر از اطلاعات برای ترسیم چشماندازهای مدیریت کمک مینماید، چرا که این اطلاعات مورد نیاز است و به منظور اطمینانبخشی از برنامهریزی، کنترل، ساماندهی و تصمیمگیری صحیح حسب توابع در اختیار و در کنترل میباشد.
در مقایسه با حسابداری مدیریت، حسابداری مالی با استفاده از اطلاعات واقعی حقایق زمان را در جهت مسیر تکامل و حرکت شرکت نشان میدهد اما عملاً این اطلاعات نشانی از دلایل و عوامل ایجاد حقایق تحصیلی را نمیدهد.
بنابراین نتایج حاصل از حسابداری مالی را میتوان با کمک از مبانی حسابداری مدیریت مورد بهبود و اثربخشی بیشتر قرار داد. در مقابل حسابداری مالی، عملاً اطلاعات حسابداری مدیریت ماهیت هنجاری ندارند اما برعکس اطلاعات حسابداری مدیریت در جهت ایجاد جهتگیریها و ایدههای آیندهنگری امری عملی میباشد.
حسابداری مدیریت یا حسابداری مدیریتی:
حسابداری مدیریتی، بر استفاده از اطلاعات حسابداری برای مدیران در سازمانها، جهت مهیا کردن آنها برای تصمیمسازی کسب و کار آگاهانه تأکید دارد که به آنها اجازه میدهد تا کارکردهای کنترلی و مدیریتشان را بهتر تجهیز نمایند.
در مقابل اطلاعات حسابداری مالی، اطلاعات حسابداری مدیریت این خصوصیات را دارند:
• در درجه اول نگاه رو به جلو دارند، بجای تاریخی
• برای پشتیبانی از تصمیمگیری بطور کلی مبتنی بر مدل با درجهای از انتزاع هستند، به جای مبتنی بودن بر مورد
• برای استفاده در سازمان طراحی شده و در نظر گرفته شدهاند، به جای اینکه برای استفاده ذینفعان، بستانکاران و قانونگذاران در نظر گرفته باشد
• معمولاً محرمانه بوده و توسط مدیران استفاده میشود تا گزارشگری عمومی
• با ارجاع به احتیاجات مدیران محاسبه میشود و اغلب توسط سامانههای اطلاعات مدیریت استفاده میشود نه با ارجاع به استانداردهای عمومی حسابداری مالی.
تعریف:
آیفک از تعریف مدیریت مالی سازمانی از سه حوزه گسترده استقبال میکند: حسابداری بها، تجزیه و تحلیل و ارزیابی عملکرد، برنامهریزی و پشتیبانی از تصمیمگیری.
به گفته انجمن حسابداران خبره مدیریت (CIMA)، “حسابداری مدیریت فرآیند تعریف، اندازهگیری، تجمیع، تجزیه و تحلیل، مهیاسازی، تفسیر و تبادل اطلاعات مورد استفاده مدیریت جهت برنامهریزی، ارزیابی و کنترل یک واحد تجاری و جهت اطمینان از استفاده مناسب و پاسخگویی به منابعشان میباشد. حسابداری مدیریت همچنین تهیه گزارشهای مالی را نیز برای گروههای غیرمدیریتی مانند ذینفعان، بستانکاران، سازمانهای قانونگذار و مراجع مالیاتی را شامل میشود. ”
مؤسسه حسابداران رسمی امریکا (AICPA) بیان داشته است که حسابداری مدیریت در عمل به گسترش در سه حوزه زیر میانجامد:
• مدیریت راهبردی، ارتقای نقش حسابدار مدیریت به عنوان یک شریک راهبردی در سازمان
• مدیریت عملکرد، توسعه عملکرد تصمیمگیری کسب و کار و مدیریت عملکرد سازمان
• مدیریت ریسک، مشارکت در چارچوبها و شیوهها برای شناسایی، اندازهگیری، مدیریت و گزارشگری ریسکها و دستیابی به اهداف سازمان